80 mm mercekli deneme

[Öner Kurukuz]

Arkadaşlar dün oğlumun ve yeğenimin elinde mercek gördüm ve aklıma bi deneme yapmak geldi.
pimaş boru önüne birini bantla tutturdum diğerini de biraz daha çaplı olan karton rolunun önüne yapıştırdım.
odak mesafesini değiştirebiliyorum, pimaş boru ileri geri hareket ediyor.
Ancak büyütme neredeyse yok gibi.
Normal gözle görebildiğim büyüklükte görünüyor.
Okuyamadığım bir yazıyı hala okuyamıyorum mesela.

Acaba nerede yanlışlık yaptım?
En azından 1-2 kademe bile büyütme olsaydı en azından çocukları oyalayabilirdim.
İşe yarasaydı bir de ayaklık yapacaktım ama şu an gerek yok gibi

http://imgur.com/Iq2kogY.jpg
http://imgur.com/Mf7y4Yo.jpg

Bu arada bir de not düşeyim.
Görüntü ters... Mercekli teleskoplarda görüntü düz olmuyor muydu?


Edit.. Resimler çok büyük diye img tagından çıkardım.

[Ögetay Kayalı]

Merhaba,

Büyütmeyi şöyle ifade ediyoruz: Odak uzaklığı/Göz merceği çapı. Burada göz merceği epeyce büyük olduğundan büyütme düşük olacaktır. Yani kısacası odak uzaklıklarını hesabı katmazsak, baktığınız merceğin ufak olması yakınlaştırma konusunda avantaj sağlayacaktır.

Merceklilerde görüntü ters oluşuyor. Düzeltmek için diagonal ayna kullanılıyor genelde.

[Öner Kurukuz]

Cevap için teşekkürler.
ilk olarak 1-1.5 cm çapında bir mercek ile bakmıştım ama "küçükle olmaz bu iş" diye düşünüp iki tarafa da büyük mercek taktım.
o halde bakış tarafına yine küçük merceği takayım.
Ama onunla da bir büyütme olmamıştı.
Tekrar deneme yaparım.

[Metin Eser]

Mercekli dürbün/teleskoplarda (aslında aynalılarda da) boyca büyütme (=yaklaştırma) (açısal büyütme değil) objektif odak uzaklığının, oküler (gözmerceği) odak uzaklığına oranına eşittir.

Basitleştirelim: Odak mesafesi 100 cm olan objektifimiz ve 5 cm olan göz merceğimizle 100/5 yani 20 kat büyütme elde ederiz.

Mercek çaplarının büyütmeyle ilgisi yok. Varsayalım objektifinizin çapı 1 cm de olsa 20 cm de olsa odağı ne ise büyütmeyi belirleyecek olan (iki parametreden biri) budur. (Diğeri de göz merceğinin odak mesafesi demiştik) .. F oranı ise odak mesafesi/açıklık tır. 100 cm odak uzunluğu ve 20 cm açıklığı olan bir ayna veya merceğin F oranı 100/20= 5 olduğundan buna F/5 denmektedir. Bu da ayrı bir konu tabi ki..

Sizin istediğiniz sonucu alamamanızın büyük ihtimalle sebebi her iki merceğinizin birbirine benzer odak mesafelerinde olmasıdır. Ayrıca tecrübe ile sabittir ki çarşı pazar kırtasiyeden alınan çukur ayna büyüteç ve merceklerle gözlem aracı dürbün vb yapmaya çalışmak umut kırıcı oluyor. Kaliteli ve bu işe uygun olmaları gerekiyor. Ayrıca objektif ve okulerin de bazı optik özellikleri yönünden uygunluğu da gerekebilir. Yoksa küresellik hataları falan görüntüyü berbat edebilir. Lisede okurken laboratuvardaki mikroskopların okuler mercekleri vidalı olduğundan değiştirilebiliyordu ve yaptığımız denemelerde başımıza bu gelmişti.

[Ögetay Kayalı]

Mercekli dürbün/teleskoplarda (aslında aynalılarda da) boyca büyütme (=yaklaştırma) (açısal büyütme değil) objektif odak uzaklığının, oküler (gözmerceği) odak uzaklığına oranına eşittir.

Basitleştirelim: Odak mesafesi 100 cm olan objektifimiz ve 5 cm olan göz merceğimizle 100/5 yani 20 kat büyütme elde ederiz.

Mercek çaplarının büyütmeyle ilgisi yok. Varsayalım objektifinizin çapı 1 cm de olsa 20 cm de olsa odağı ne ise büyütmeyi belirleyecek olan (iki parametreden biri) budur. (Diğeri de göz merceğinin odak mesafesi demiştik) .. F oranı ise odak mesafesi/açıklık tır. 100 cm odak uzunluğu ve 20 cm açıklığı olan bir ayna veya merceğin F oranı 100/20= 5 olduğundan buna F/5 denmektedir. Bu da ayrı bir konu tabi ki..

Sizin istediğiniz sonucu alamamanızın büyük ihtimalle sebebi her iki merceğinizin birbirine benzer odak mesafelerinde olmasıdır. Ayrıca tecrübe ile sabittir ki çarşı pazar kırtasiyeden alınan çukur ayna büyüteç ve merceklerle gözlem aracı dürbün vb yapmaya çalışmak umut kırıcı oluyor. Kaliteli ve bu işe uygun olmaları gerekiyor. Ayrıca objektif ve okulerin de bazı optik özellikleri yönünden uygunluğu da gerekebilir. Yoksa küresellik hataları falan görüntüyü berbat edebilir. Lisede okurken laboratuvardaki mikroskopların okuler mercekleri vidalı olduğundan değiştirilebiliyordu ve yaptığımız denemelerde başımıza bu gelmişti.

Bu dışarıdan alınan büyüteçlerin standart bir odak uzaklığı olduğu için o şekilde ifade ettim. Doğrusu bu tabi ki de. Alınan merceğin değerleri bilinmiyorsa en pratiği, muhtemelen küçük çaplı olanın göz merceği olarak kullanılması gerektiği.

Bir ışık kaynağından faydalanarak görüntüyü odaklayıp aradaki mesafeyi de ölçebilirsiniz tam hesabı çıkarmak istiyorsanız. Buna uygun dışarıdan bir mercek bulursanız bu şekilde kontrol edebilirsiniz.

Ama merceklilerde özellikle "chromatic aberration" olduğu için eklemelere ihtiyaç oluyor. Bunu da dışarıdan aldığınız merceklerde bulmak mümkün değil. Sonuç olarak aldığınız Ay görüntüsünün etrafında mavi-kırmızı görüntüler oluşacaktır.