Sıvı Aynalı Teleskop

[Kenan.]

Her ne kadar ismi kulağa enteresan gelse de bu teleskoplar çok az da olsa kullanılıyorlar. Bilinen optik aynalarla büyük çaplı bir teleskop yapmanın maliyeti oldukça yüksektir. Sıvı aynalı teleskoplar ise maliyetleri bakımından diğer optik teleskoplardan çok daha ucuza elde edilebilirler.

Döndürülen bir sıvının mükemmel bir paraboloit oluşturacağı fikrini ilk kez Sir Isaac Newton ileri sürmüştür. Parabolik bir platform üzerinde döndürülen sıvılar için yerçekimi ve merkezcil ivme vektörlerinin sonucu yüzey parabolik bir şekil alır. Optik teleskoplarda birincil aynalar parabolik aynalardır. Dolayısıyla döndürülen bu sıvılar, teleskop için birincil ayna olarak kullanılabilir.

Sıvı ayna, çok pürüzsüz ve kusursuza yakın bir şekilde yapılabilir. Bunun için sıvının konacağı kabın tam olarak ufka paralel (yatay), minimum titreşimli ve minimum sürtünmeli bir zeminin üzerinde olması gerekir. Sıvı aynanın kabı sabit hızlı bir senkronize motor tarafından döndürülür ve böylece sıvı yansıtıcı özellik kazanır. Sıvı aynalı teleskobun her zaman dosdoğru yukarı bakması onun yapımını büyük ölçüde basitleştiriyor. Ancak bu teleskopların zenith noktası teleskopu olmaları, yapılabilecek astronomik çalışmaları oldukça sınırlandırıyor.

Dünyadaki en büyük sıvı aynalı teleskop Kanada’da, British Columbia Üniversitesi’nce işletilen Large Zenith Teleskobu’dur. Bu teleskobun 6 m çapındaki aynası, California Palomar Gözlemevi’ndeki ünlü Hale teleskobunun aynasından bile %20 daha büyüktür.

Sıvı aynalı teleskoplarda kullanılan madde genellikle cıvadır. Ancak cıvanın zehirli bir madde olması, amatör olarak bu teleskopu yapmak ve kullanmakta sıkıntı oluşturabilir. Acaba cıva haricinde, gelen ışığın büyük bir kısmını yansıtma özelliğine sahip başka bir sıvı önerebilir misiniz?

[Ögetay Kayalı]

Yansıtma özelliğinin ardında birçok özellik daha aranıyor. Fakat bu tarz özellikler gösterenler genelde metaller, sıvı olarak da düşününce Galyum olabilir belki.

[Kenan.]

http://tr.wikipedia.org/wiki/Serbest_y% ... y#Rotasyon