Selamlar,
Uzunca bir sure gecmis. Yaklasik Aralik ayindan bu yana devam eden Cassegrain disbukey ikincil ayna yapimi nihayet bitti. Uzun surmesini sebebi her ne kadar ilk defa boyle bir ayna yapiyor olsam da yaklasik uc aydan beri bir ise girip calisiyor olmam, yeterince vakit ayiramamam da biraz uzun surmesine neden oldu diyebilirim. Ama asil uzun surmesinin nedeni; bu is ile ilgilenen gerek yurt ici gerekse yurt disinda pek fazla amator yok. Benim grand master Jerry de bilmiyordu. Beraber ise basladik ve ben hep onu bekledim. O kismen kisitli kaynaklardan ogrenerek, bazen deneyip-yanilarak bunu ogrendi ve kendi aynasini yapip bitirebildikten sonra bana tavsiyelerde bulunabildi. O kendi aynasini 0.960 strehl bitirdi ve ben de kisitli imkanlarimla 0.958 strehl bitirebildim. Is prosesine gelince;
En az iki defa bitirme noktasina yaklasmama ragmen daha iyisini yapabilmek icin ugrasinca hep geriye dustum (ama inaniz ki bu ogrenmenin en iyi yolu diyebilirim)
Bir kez de aynalarin hepsini birden kutusuyla birlikte yere dusurdum. Ama ne oldu bakin,
2 adet cam lap aletleri kimi yerlerinden kirildi (neyse ki kirik yerlere tekrar lap dokup kullanilabilir hale geldi) Asil aynam disbukey olani arka tarafindan istiridye kabugu seklinde bir parca kirilarak koptu ( neyseki arka tarafi, on yuzeyinde hic bir sey yok, fringe resimlerinde bu goruluyor. Zaman zaman bana fringe analizlerinde - eksik data nedeniyle - zorluk cikardi ama en nihayetinde bir zarari yok.) En inanilmaz olani ise test plate'e (concave mirror) hic bir sey olmadi (eger bu kucuk de olsa bir zarar gorseydi herseye yeniden baslamam gerekecekti)
Her neyse hikayeyi birakip gelelim teknik ayrintilara;
Ben matematikten fazla anlamam ama test sonuclarini analiz ettigimiz OpenFringe programi fotografini cektigimiz igramlari - fringe'leri cizerek - Zernike polinomlarini kullanarak analiz ediyor. Bunlara PV wave, RMS, RMS surface, astigmatism ve coma dahil.
Tum bunlara gore aynamin test sonucu;
3,265 conic hiperbol degeri olan aynamın son igram'ı;
igram'in OP'de cizilmesi;
ve report file;
Buna gore ayna; 0,958 strehl, 1/29,5 RMS wavefront, 1/32 RMS ve 1/4 wave PV.
Ama eger foucault testinde yaptigimiz gibi aynayi sadece kuresel sapinca gore test edersek (zernike terimlerinde digerleri iptal edilmis durumda - aşağıdaki resimde görebilirsiniz);
Bu durumda ayna; 0,993 strehl, 1/74,7 RMS wavefront, 1/77,1 RMS ve 1/21,2 Lambda.
Son resimlerde kullandigimiz lap cesitleri goruluyor, ayrıca kırık tarafi ters tarafa getirerek cektigim bir igram ve bir ronchi. Bu ronchi ne diyecek olursaniz; bu convex aynanin dis bukey tarafi ters olacak sekilde yani aynanin arka duz tarafı size (ronchi alatine bakacak sekilde) cekilmis bir ronchi fotografi. Ikincil aynanin RoC'u 908,8 mm olmasina ragmen bu ronchi fotografi 590 mm mesafeden cekildi, cunku ronchi isigi aynanin icine iki defa girip cikarak kiriliyor. Bu 59 cm'nin onemi; test icin ( test plate altta, arada shims, ustte secondary duz tarafi yukariya donuk sekilde) floresan isik kaynagi ve resim cekme mesafesi bu, yani 59 cm olmali. Sevgili Jerry bunu bir test duzenigi yaparak cozdu; Aynalari test durumunda bir boru icine aldi, borunun sonuna -on axis- fotograf makinasini koydu, isik kaynagini ise yandan bir delik acip ortaya koydugu bir diyagonal + lens sayesinde laser isigiyle halletti ve bu durumda kusursuz fringe'ler ve
igram'lar elde etti. Ben ise boyle bir test setup kuramadim imkansizliklar sebebiyle - hem dalga boyu uygun laserim, lensim ve diyagonal'ım olmadigindan.
Ama Jerry ile birlikte artik birer "Bath interferometer" yapmaya karar verdik. Ozellikle hizli aynalarin testinde cok ayrintili veri iceren bu test setup'in foucault testinden cok daha yararli oldugu kesin. Bununla birlikte; beam-splitter, biconvex lens, laser vs. Surplusshed.com'dan siparis edecegiz, fiyatlar da oyle pahali seyler degil.
Birincil ve ikincil aynamin yapiminda bastan sona bana hic bir destegi esirgemeyen sevgili Jerry'e ve emegi gecen herekese tesekkur ediyorum.
Simdi artik aynalar tamam olduguna gore Cassegrain teleskopu yapma zamani. Ama herhalde birincil aynamin on yuzunden girilerek kalan 1/3 'luk kisminin delinerek cikarilmasi esnasinda hayatimin en soguk terlerini dokecegim
Ve bir de kaplama sorunu; kalın camlar her yerde kaplanamıyor.
Saygi ve sevgilerimle,
Lutfu Cakmak
